سفالگری هنری مشترک و کهن در منطقه اکو

سفالگری هنری مشترک و کهن در منطقه اکو
سفالگری
سفالگری هنری است با قدمت بسیار بالا که از نقطه نظر مورخان جزء مهم ترین مظاهر هنری است. سفالگری در ادوار تاریخی دست خوش تغییرات زیادی بوده و تکنیک های مختلفی به این هنر اضافه شده است. باستان شناسان از راه سفالگری با شرایط اجتماعی و اقتصادی یک دوره یا یک منطقه آشنا می‌شوند.
سفالگری هنری است با قدمت بسیار بالا که از نقطه نظر مورخان جزء مهم ترین مظاهر هنری است. سفالگری در ادوار تاریخی دست خوش تغییرات زیادی بوده و تکنیک های مختلفی به این هنر اضافه شده است.  باستان شناسان از راه سفالگری با شرایط اجتماعی و اقتصادی یک دوره یا یک منطقه آشنا می‌شوند. 
پیش از رواج شیشه،  سفالینه‌ها رایج‌ترین مظروفات بشر بودند. مرغوب‌ترین خاک در صنعت سفالگری خاک رس می‌باشد که به دلیل وجود مقادیر بالای آهن در آن، به رنگ سرخ است. سفالگری از نخستین صنایع بشر است. خاستگاه آن گرچه به درستی آشکار نیست ولی از روی یافته‌های کهن، سرزمین باستانی سومر( در جنوب عراق امروزی)  می باشد و البته به تازگی کشف تمدن جیرفت در استان کرمان ایران تردیدهایی در مورد این نظریه ایجاد کرده‌است. ظرف‌های سفالی، شاید یکی از قدیمی‌ترین ساخته‌های انسان است.
با گذشت زمان و گسترش زندگی، سفالگری هم تکامل یافته است. قدیمی‌ترین چرخ سفالگری و کوره پخت سفال در جهان در شهر شوش در ایران یافت شده‌است. همچنین قدیمی‌ترین ظروف سفالی منقوش مربوط به ایران است. در شش هزار سال پیش از میلاد اولین نشانه پیدایش کوره پخت در صنعت سفال دیده می‌شود و در سه هزار و پانصد سال پیش از میلاد چرخ سفالگری ساده‌ای که با دست حرکت می‌کرد ساخته شد. پیدایش چرخ سفالگری تحوّل بزرگی را در این صنعت به وجود آورد.
در پاکستان سفالگری یکی از کهن‌ترین و ارزشمندترین صنایع دستی به شمار می‌رود. از تمدن دره سند تا سفالگران امروزی، هنر شکل دادن به گل و خلق اشیای زیبا و کاربردی، بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ پاکستان بوده است. سفالگری در تاریخ پاکستان جایگاه ویژه‌ای دارد و مناطق مختلف این کشور در سبک‌ها و تکنیک‌های خاص خود تخصص دارند. از جمله معروف‌ترین مراکز سفالگری در پاکستان، می‌توان به هاله (سند)، ملتان (پنجاب)، و راولپندی اشاره کرد.
درکشور ترکیه شهر آوانوس در کاپادوکیا مرکز سفالگری این کشور است. برخی از تکنیک‌های مورد استفاده در ساخت سفال در این شهر به زمان قوم باستانی هیتی‌ها (۲۰۰۰ قبل از میلاد) برمی گردد. برای بسیاری از مردم در این شهر، سفال منبع اصلی امرار معاش است. آوانوس به خاطر سفال‌های سنتی خود که بیش از ۴۰۰۰ سال است در این شهر تولید می شود، شناخته شده است.
درافغانستان سالها پیش از میلاد اولین نشانه پیدایش کوره پخت در صنعت سفال دیده می‌شود؛ درواقع ﺣدود هزار سال پیش از میلاد، چرخ سفالگری ساده ای که آن را با دست می‌گرداندند دراین منطقه ساخته شد. اما امروزه در افغانستان این هنر جای خود را به محصولات خارجی داده است و هنر سفالگری با رکود بی سابقه ای مواجه است و چنانچه به آن توجهی نشود این هنر به تاریخ خواهد پیوست. 
در تاجیکستان محققان معتقدند که چرخ سفالگری قدمتی بیش از سه هزار سال دارد ونوعی موزه زنده محسوب می شود. در این کشور تقریباً تمام انواع سفالگری ساده که در بین مردم دنیا معروف است ساخته می‌شود و همچنین فناوری‌های عالی محصولات سفالی محفوظ مانده است. سفالگری دستی شغلی خانگی بشمار می‌آید و ظروف سفالی را اساساً زنان در بالای ستونی استوار می‌ساختند که امکان می داد تا گل را بادست بچرخانند.
در ازبکستان شهر ریشتان ، شهری در دره‌‌ی فرغانه‌ی ازبکستان، به سنت پویا و زنده‌ی سفالگری‌ و سرامیک‌سازی‌اش معروف است. استادکاران و شاگردان دوشادوش یکدیگر کار می‌کنند و فنونی را پاس می‌دارند که نسل‌به‌نسل منتقل شده است وبا بهره گیری از لعاب های طبیعی، سرامیک‌های منحصر به فرد خلق می کنند و سنتی دیرینه را زنده نگاه می دارند. 
در بین مردم قزاقستان از قرن شازدهم مرکز تولید سفال وجود داشته است که از کارگاه‌‌های سفالگری آن دوران، سرامیک با پوشش لعاب رنگی باقی مانده است.
در کشور آذربایجان نیز این صنعت از قدیم تا به امروز اهمیت خود را حفظ کرده است. در دوره باستان زنان به کار سفال گری مشغول بودند و در عصر میانه چرخ سفالگری اختراع شد و مردم آذربایجان از این وسیله برای تهیه ظروف سفالی استفاده می کردند. از جمله مناطقی که در آذربایجان به سفالگری معروف است می توان شهر گنجه را نام برد. در کاوش‌های باستانشناسی معاصر در قسمت قلعه قدیمی باکو ظروف سفالی بسیاری کشف شد که مربوط به دوره های تاریخی عصرهفدهم و هیجدهم می باشد.
در قرقیزستان نیز باستان‌شناسان در منطقه اوزگن در استان اوش قرقیزستان، یک ظرف سفالی بلند به نام «هام» کشف کرده‌اند که ارتفاع چشمگیری معادل ۱.۷۵ متر دارد و نشانگر اهمیت این صنعت از دیرباز در این کشور می باشد. منطقه اوزگن، که در نزدیکی منطقه قزل اوکتیبر واقع شده است، به دلیل اهمیت تاریخی خود شناخته شده است.

 

 

۱۴
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.