احمد دانش

احمد دانش  یکی از نویسندگان مشهور تاجیک است که سال ۱۸۲۷ میلادی در بخارا زاده شد. پدر وی اصالتاً اهل شهرستان شافرکام بوده که برای تحصیل به مدرسه اسلام در بخارا آمده و در همان‌جا ماندگار می‌شود.

احمد دانش تحصیلات ابتدایی را در مکتب خصوصی مادرش فرا گرفته و حدود سال‌های ۱۸۴۲ - ۱۸۴۳ وارد مدرسه شد. احمد دانش از سن خردسالی به شاعری، رسامی، نقاشی و خطاطی شوق و هوس فراوان داشت. او در سال ۱۸۵۵ میلادی به دربار امیر نصرالله، امیر بخارا راه یافت و به‌عنوان معمار و مهندس دربار تعیین گردید. سال ۱۸۵۷ میلادی احمد دانش در هیئت سفارت خانات بخارا به سن پترزبورگ می‌رود. سال ۱۸۶۹ میلادی، برای بار دوم، دانش به سن پترزبورگ سفر می‌کند. دانش در این سفرش ترقیات و پیشرفت‌های کشور روسیه را عمیق می‌آموزد. آرزوی دانش این بود که بخارا نیز کشوری پیشرفته گردد.

در پایان عمر از دربار دور شد و سال‌های ۱۸۷۵ - ۱۸۸۲ کتاب نوادرالوقایع را می‌نویسد که در این اثر درباره سفرش به سن پترزبورگ نوشته‌است. احمد دانش سال ۱۸۹۷ میلادی در شهر بخارا وفات کرد.

ازجمله آثار دانش، می‌توان به کتاب‌های مناظر العواقب، رسالة فی‎اعمال‎الغُره، تعادل خمسه متخیره و نوادر الوقایع اشاره کرد.

احمد دانش تغیر و تحول در وزارت‌ها و مجلس مشورتی، محدودیت حقوق امیر بر پایه قانون و مناسبت دولت‌داران را با مردم و را در آثارش به‌تفصیل بیان نموده‌است. وی درباره پادشاه عادل و عدالت‌خواه ملاحظات خویش را بیان نموده و شروط آن را پیشنهاد کرده ‌است.

احمد دانش «نوادرالوقایع» را در مدت 15 سال نوشته است. این اثر بارزشترین اثر او محسوب می‎گردد.