محفل بزرگداشت باباجان غفوراف، مورخ و قهرمان ملی تاجیکستان با همکاری مؤسسه فرهنگی اکو و سفارت جمهوری تاجیکستان در تهران
روز 25 آبان 1394 با حضور دبیر کل سازمان همکاری اقتصادی(اکو)، خلیل ابراهیم آکچه، سفیر تاجیکستان در تهران، نعمت الله امام زاده، سفیر افغانستان، نصیر احمد نور و رایزن فرهنگی، آقای محمد افسر ره بین، قهرمان سلیمانی معاون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، علیرضا قزوه، مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، کیانوش کیانی، قائم مقام بنیاد دائره المعارف بزرگ اسلامی، سیدرضا میرمحمدی، پژوهشگر مسائل آسیای میانه، ناظری معاون سخنگوی وزارت امور خارجه و جمعی از علاقمندان در مؤسسه فرهنگی اکو برگزار گردید.
آقای نعمت الله امام زاده، سفیر تاجیکستان در تهران با اشاره به بخش هایی از زندگی سیاسی و علمی غفوراف به عنوان پرچمدار تاریخ نگاری تاجیکستان و یکی از پایه‌گذاران خاور‌شناسی در اتحاد شوروی سابق و تاجیکستان، نقش این مرد بزرگ در تاسیس چندین مؤسسه علمی و پژوهشی و مراکز فرهنگی در تاجیکستان، از جمله دانشگاه ملی تاجیکستان و آکادمی علوم را ستایش نمود و نقطه اوج زندگی غفوراف را کتاب "تاجیکان" عنوان نمود که در عرصه جهانی معروف است. آقای امام‌زاده همچنین در باره ده سال رهبری غفوراف (1946-1956) در تاجیکستان تصریح کرد که این دوران زمان آبادانی و سازندگی این جمهوری بود. وی از موسسه فرهنگی اکو بخاطر برگزاری این مراسم قدردانی کرد. سپس، مستندی در مورد زندگی و فعالیت های غفوراف پخش شد.
در ادامه دکتر علیرضا قزوه، مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری و رایزن فرهنگی سابق جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، با اشاره به شخصیت علمی غفوراف عنوان داشت: " باباجان غفوراف نقش بسیار ارزنده ای در پاسداری از فرهنگ و ایجاد هویت کشور تاجیکستان داشته است." وی سپس به بررسی تاثیر متقابل ادبای ایرانی و تاجیکی بر فرهنگ مشترک دو کشور پرداخت و برای نمونه به کمال خجندی، شاعر تاجیک که در تبریز مدفون است، اشاره کرد.
در ادامه دو پیام صوتی از آقایان سیف الله ملاجان، مورخ و استاد دانشگاه ملی تاجیکستان و دکتر ایرژی بیچکا، خاورشناس معروف چک پیرامون شناخت آثار و فعالیت های غفوراف پخش گردید.
ملاجان سه ویژگی رهبری سیاسی، دانشمند بودن و بنیانگذاری موسسات علمی را از خصیصه های برجسته غفوراف برشمرد. همچنین گفته شد که "غفوراف با زبان های گوناگون بیش از 200 اثر و مقاله تالیف کرده است و 20 سال عمر خویش را به تالیف اثر برجسته و جهانی "تاجیکان" اختصاص داده که به او شهرت جهانی بخشید. این کتاب بر اساس منابع فراوان خطی، باستان شناسی، زبان شناسی و مردم شناسی تالیف گردید و در روسیه، چین، ایران، افغانستان، لهستان و هندوستان بارها تجدید چاپ گردیده است. غفوراف به ایران و تمدّن ایرانی عشق و علاقه فراوان داشت. او در چندین نشست و همایش علمی در ایران شرکت ورزید و دکترای افتخاری دانشگاه تهران را دریافت کرده است."
سپس، محمد افسر رهبین، رایزن فرهنگی افغانستان در تهران درباره غفوراف اظهار داشت: " در نوشته های بیشتر مورخان سده های اخیر در کشورهای همجوار ما، بعضا مواردی از تبارگرایی، قوم گرایی و ملی گرایی دیده می شود، ولی اگر تاریخ نگار وسعت دیدش ورای اینها باشد، مخاطبین بیشتری خواهد داشت. باباجان غفوراف چنین مورخی است." وی افزود: " تاریخ تاجیکان که نسحه اصلی آن به زبان روسی است، در دوران تسلط شوروی بر افغانستان، در افغانستان به فارسی ترجمه و چاپ شد."
دکتر سیدرضا میرمحمدی، پژوهشگر مسائل آسیای میانه و عضو شورای علمی مؤسسه مطالعات ایران و اور آسیا (ایراس) سخنران بعد مراسم نیز اظهار داشت: " باباجان غفوراف، هم بازیگر تاریخ سرزمین خود بود و هم نویسنده تاریخ ملت خود. وی در دوره حکومت اتحاد جماهیر شوروی که سعی بر از بین بردن هویت ملت ها بود، با هنرمندی کتاب تاریخ تاجیکان را نگاشت."
افتخار حسین عارف، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو در مورد جایگاه باباجان غفوراف، تاریخ نگار بی‌همتای تاجیک اظهار داشت: باباجان غفوراف چهره برجسته و خوشنام تاجیک است که او را نه تنها در تاجیکستان و اتّحاد شوروی سابق، بلکه در سراسر جهان می‌شناسند. آنچه که نام او را ماندگار نمود همانا فعالیت‌های موشکافانه و عمیقش در علم و فرهنگ جهانی و خدمات بی‌وقفه‌اش برای پیشرفت علم است. وی تاکید کرد: " غفوراف با تالیف "تاجیکان" نام خویش را بر تارک فرهنگ و تاریخ به طور همیشه حکّ نمود. بی دلیل نیست که تاجیکان عالم این اثر را به عنوان شناسنامه خود می‌شناسند."
در ادامه یکی از سروده های لایق شیر علی، شاعر معاصر تاجیک، در مورد ملت تاجیکستان، توسط نوجوان تاجیک، کیانوش شاه منصور دکلمه شد.
در حاشیه این مراسم، نمایشگاهی از تصاویر بناهای یادبود مشاهیر تاجیکستان به معرض دید عموم گذاشته شد. در پایان، مهمانان شرکت‌کننده بر روی عکس یادبود غفوراف به نشان احترام امضای خود را به یادگار گذاشتند.
دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی که قرار بود یکی از سخنرانان جلسه باشد، با ارسال پیامی عکس دیده نشده ای را که در سال 1969 میلادی همراه با باباجان غفوراف در همایش تحول علوم در آسیای مرکزی گرفته شده بود، به این همایش تقدیم کرد.