هفتمین نشست رؤسای کتابخانههای ملی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در تاریخ ۱۹ تا ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ در شهر آنکارا و به میزبانی کتابخانه ملی ترکیه و با هماهنگی وزارت فرهنگ و گردشگری جمهوری ترکیه برگزار شد. هیأتهایی از افغانستان، جمهوری آذربایجان، ایران، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و جمهوری ترکنشین قبرس شمالی (ناظر) همراه با نمایندگان دبیرخانه اکو و مؤسسه فرهنگی اکو (ECI) در در این نشست حضور یافتند.
پیشزمینه تاریخی این سازوکار همکاری
همانگونه که در اظهارات رسمی نشست نیز تأکید شد، این مسیر همکاری نخستین بار با نشست افتتاحیه رؤسای کتابخانههای ملی کشورهای عضو اکو در تهران در ۱۹–۲۰ نوامبر ۲۰۰۷ آغاز شد؛ نشستی که نقطه شروع گفتوگوی منطقهای در زمینه حافظه فرهنگی و همکاری میان کتابخانههای ملی بود.
این سازوکار سپس با امضای منشور در آوریل ۲۰۰۹ در باکو رسمیت یافت و چارچوب نهادی آن شکل گرفت. میزبانی ترکیه از سومین نشست در سال ۲۰۱۰ نیز به تقویت چشماندازی که با عنوان «منطقه اکو؛ گهواره میراث فرهنگی» شناخته میشود، کمک شایانی کرد.
مؤسسه فرهنگی اکو بهعنوان آغازگر (initiator) این روند همکاری، همچنان نقش محوری خود را در تقویت هماهنگی، دیپلماسی فرهنگی و توسعه برنامههای مشترک میراث دیجیتال در منطقه ایفا میکند.
جریان نشست و مباحث کلیدی
نشست اصلی در کتابخانه
تاریخی ادنان اوتکن برگزار شد و شرکتکنندگان درباره اولویتهای مشترک از جمله موارد زیر به تبادل نظر پرداختند:
● تحول دیجیتال و استانداردهای فراداده،
● حفاظت از نسخههای خطی و منابع نادر،
● ایجاد مخازن دیجیتال مشترک و نظامهای دسترسی،
● آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی،
● تقویت نقش کتابخانههای ملی
در دیپلماسی فرهنگی.
کشورهای عضو بر اهمیت یک رویکرد هماهنگ در دیجیتالیسازی، گسترش تبادل دانش و ایجاد زیرساختهای پایدار فنی در سطح منطقه تأکید کردند.
ساختار جدید کمیتهها و هماهنگی منطقهای
در راستای مفاد منشور و تصمیمات نشستهای پیشین، ساختار تقویتشدهای برای کمیتهها مورد تصویب قرار گرفت. سه کمیته موجود مورد تأیید مجدد قرار گرفتند و—به پیشنهاد مؤسسه فرهنگی اکو—یک کمیته جدید هماهنگی و همکاری نیز با اجماع کامل به تصویب رسید. این ساختار جدید با هماهنگی مشترک دبیرخانه اکو و مؤسسه فرهنگی اکو اداره خواهد شد و مسئولیت آن تضمین پیوستگی، ارتباطات و فرآیند گزارشدهی میان کمیتههاست.
در «بیانیه مشترک آنکارا» همچنین چهار کمیته تخصصی در حوزههای کتابخانه دیجیتال، حفاظت، آموزش و پژوهش، و هماهنگی تأیید شد. افزون بر این، توافق شد که مدیریت پلتفرم دیجیتال منطقهای به ترکیه و ریاست جدید منتقل شود.
پذیرش بیانیه مشترک آنکارا و گامهای آینده
نشست در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ با پذیرش بیانیه مشترک آنکارا پایان یافت. کشورهای عضو بار دیگر بر تعهد خود به نوآوری دیجیتال، حفاظت از میراث فرهنگی و تقویت ظرفیت نهادی کتابخانههای ملی تأکید کردند.
همچنین مقرر شد نقشه راه منطقهای تا سال ۲۰۲۷ تهیه شود و کشورها اولویتهای خود را در زمینه تبادل نیروی انسانی، همکاریهای کتابشناختی، آموزش و حفاظت دیجیتال مشخص کنند.
در پایان نیز تصمیم گرفته شد که هشتمین نشست رؤسای کتابخانههای ملی کشورهای عضو اکو در سال ۲۰۲۷ به میزبانی قزاقستان برگزار شود.