درگذشت دکتر بدرالزمان قریب، دانشمند نستوه، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ایران‌شناس، زبان‌شناس، سغدی پژوه اهالی علم و فرهنگ را در سوگ عمیق نشاند. بدرالزمان قریب به اعتراف همه دانشمندان از بزرگترین و نام‌آورترین سغدی پژوهان بودند و تحقیقات و پژوهش‌های ایشان را در حوزه زبان‌های باستانی بهترین نمونه فعالیت‌های پژوهشی ایشان می‌توان عنوان کرد.
کتاب «فرهنگ سغدی» از تألیفات ماندگار دکتر قریب که از دو مجلد عبارت است، بی‌شک قله بلند آثار ایشان محسوب می‌گردد که حاوی واژگان و لغات و ترکیبات سغدی است و در این اثر متون بودایی، مانوی و مسیحی استخراج و در آن فراهم آمده‌اند و بدون شک هر کسی در زمینه زبان‌های باستانی و سغدی می‌خواهد پژوهشی انجام دهد، ناگزیر است به این فرهنگ روی آورد و بدون مطالعه و رجوع بر آن شاید بتوان گفت کار آن محقق ناقص بود.
بانو بدرالزمان قریب جان و تن خویش را وقف فرهنگ و ادب فارسی کردند و همچنانکه از زندگینامه ایشان مطلع شدیم، موصوف به خاطر انجام کارهای وزین و پربار حتی ازدواج نکردند و در یکی از صحبت هایشان یادآور شده‌اند که وقتی به کار تهیه و تدوین «فرهنگ سغدی» پرداختم و سرم را بالا کردم، دیدم سنم از هفتاد گذشته است. در واقع این ایثار و جان‌فدایی در راه گسترش علم و ادب است که نام نیکانی امثال بانو قریب را در صفحه تاریخ ادب فارسی ماندگار می‌کند.
در تاجیکستان، منطقه کم جمعیتی به‌نام «یغناب»، در جغرافیایی صعب العبور واقع شده که ساکنان آن به یغنابی، یکی از شاخه‌های زبان‌های ایرانی بخش شمال شرقی صحبت می‌کنند که به نوعی ادامه زبان سُغدی است.
یغنابی‌ها تنها بازماندگان این زبان کهن هستند، از همین رو دولت تاجیکستان از راه‌های مختلف، همچون نظام آموزشی برای حفظ این زبان در تلاش است. دلیل محبوبیت خانم قریب میان تاجیک‌ها نیز به دهه‌ها کار ارزشمندی باز می‌گردد که در این رابطه انجام دادند.
در کل کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، به جز چند دانشمند، کسی کاری جدی در این زمینه انجام نداده و از همین بابت انتشار فرهنگ زبان سُغدی انقلابی عظیم است. او موفق به دمیدن روح دوباره‌ای به زبان از یاد رفته جاده ابریشم شد؛ جاده‌ای که در گذشته، پل ارتباطی مهمی میان تمدن‌های کهن بوده است. تحقیقات و آثار خانم قریب همچون لطفی الهی، معماهای حل نشده زبان سُغدی را حل کرد و در نهایت به شکل دانشنامه‌ای تمام و کمال پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
بنده بارها با سفارش دوستان و آشنایان از این کتاب برایشان تهیه نموده‌ام که اکثراً از دانشگاه‌های دوشنبه و خجند، سمرقند و مسکو و قازان بوده‌اند. امروز جای خالی دکتر قریب برملا احساس می‌شود و آرزو داریم روحشان شاد و مرقدشان پرنور باشد.
شاه منصور شاه میرزا خواجه اُف
مسئول میز تاجیکستان در مؤسسه فرهنگی اکو