گفتگو با رئیس مؤسسه فرهنگی اکو
دکتر حجتالله ایوبی تحصیلکرده فرانسه است. او را از زمانی که رایزن فرهنگی ایران در فرانسه بود، میشناسم؛ رایزنی که توجه ویژهای به هنر و هنرمندان در حوزه مسئولیتش در فرانسه داشت.
هنرمندان و گروههای هنری که از ایران برای دیدار و اجرای کارهایشان به آن سرزمین میرفتند با رایزنی مواجه میشدند با علاقه ویژهای یاور هنرمندان بود. پس از پایان ماموریتش در فرانسه در بازگشت به وطن، آن هنگام که در وزارت کشور بود، کار بزرگی انجام داد. آرامگاه شمس تبریزی، پیرو مقتدای مولانا جلالالدین بلخی را در شهر خوی بیار است و دل میلیونها ایرانی عاشق شمس و مولانا را لبریز از عشق و سپاس کرد.در این دنیای وانفسا که بیگانگان هر کدام به نوعی تلاش دارند مردان بزرگ ما را از آن خود کنند و در این لشکر عظیم رسانه ای غرب را هم به همراه دارند.
حالا با او در موسسه فرهنگی اکو و در قامت رئیس این موسسه به بهانه بیست و هشتمین جشنواره بین المللی فجر و حضور کشورهای اکو به عنوان مهمان ویژه این رویداد بزرگ فرهنگی به گفتگو نشسته ایم.
لطفا در مقدمه صحبتهایتان اندکی به معرفی موسسهای که ریاستش را عهدهدار هستید، بپردازید.
اولینبار در تیرماه سال 1343 کشورهای ایران، ترکیه و پاکستان تصمیم گرفتند جهت همکاریهای منطقهای، سازمانی را تشکیل دهند و در ادامه رایزنیهایشان موفق به تشکیل سازمان موردنظرشان شدند بنابراین همکاریهای مشترکشان تحت عنوان «همکاری عمران منطقهای RCD » آغاز شد.
در آوریل 1976 مسئولان سه کشور در ازمیر اجلاسی را برگزار کردند و تصمیم گرفتند فعالیتهایشان را در زمینههای مختلف توسعه دهند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به علت عدم مشارکت ایران عملا فعالیتی محسوس صورت گرفت تا اینکه با تلاشهای دو کشور دیگر و نظر مساعد جمهوری اسلامی ایران R.C.D با نام جدید اکو است. پس از فروپاشی شوروی تعدادی از کشورهای تازه استقلالیافته و افغانستان اظهار علاقه برای پیوستن به اکو را داشتند و در آذرماه سال 1371 کشور آذربایجان، افغانستان و پنج کشور آسیای مرکزی یعنی ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و قزاقستان با امضای سند الحاق به عهدنامه ازمیر به عضویت دائم اکو درآمدند.
اینها مختصری از تاریخ چگونگی شکلگیری اکو بود اما هدف اکو کلا توسعه اقتصادی و اجتماعی است به همین جهت علاوه بر عهدنامه ازمیر که اساس اصول و اهداف همکاریهای اکو را تعیین میکند، کشورهای عضو در سه طبقه دیگر هم تصویب کردند که عبارتند از طرح محل کویته، بیانیه استانبول و طرح کلی آلماتی به منظور توسعه حملونقل و ارتباطات در منطقه طرحهای اول و دوم که به نوعی چارچوب کلی توسعه ساختار، اجتماعی و اقتصادی اکو بهشمار میروند و اولویت این سازمان را در زمینههای تجارت، انرژی، صنعت، کشاورزی، حملونقل و ارتباطات شخصی میکنند اما یکی از موفقیتهای اکو که در این بحث تمرکز ما برآن است، شکلگیری موسسه فرهنگی اکو است. این موسسه که مرکزیت آن در تهران است، یک مرکز فرهنگی منطقهای است که در چارچوب اکو اهداف و برنامههای مشترک فرهنگی را طرحریزی و اجرا میکند. هدف اصلی این موسسه ارتقای اهداف و برنامههای مشترک نزدیک کردن فرهنگی را طرحریزی و اجرا میکند. هدف اصلی این موسسه ارتقای اهداف و برنامههای مشترک نزدیک بین مردم منطقه و همکاریهای بین رسانههای گروهی، اندیشمندان، روشنفکران، هنرمندان و تمامی اقشار که به نوعی در زمینه میراث مشترک منطقه صاحبنظر و فعال هستند، است.
اهم فعالیتهای شما در موسسه اکو بر چه مداری است؟
ببینید، ما با این کشورها اشتراکات قومی، نژادی، زبانی، دینی و در یک کلام فرهنگی داریم بنابراین دامنه همکاریهایمان میتواند بیشتر گسترده باشد. تقویت با دلالت فرهنگی، برپایی نمایشگاههای مختلف هنری، برگزاری جشنوارههای گوناگون هنری اعم از تئاتر، سینما، موسیقی، تجسمی، مبادلات گروههای مختلف هنری و اجرای برنامههای مختلف، برگزاری مسابقات ورزشی، برپایی سمینارها و کنگرههای ادبی، تجلیل از مشاهیر و بزرگان فرهنگی و هنری، انتشار آثار موثر منطقه، همکاریهای نزدیک در زمینههای باستانشناسی و معماری، گسترش زبانهای رایج منطقه و خلاصه هر آنچه در قامت فرهنگ و هنر منطقه است.
شما در گفتارتان اشاره به فعالیتهای هنری داشتید. اخیرا در تالار وحدت کنسرتی اجرا شد که یک سوی عمده آن موسسه شما بود و ظاهرا شنیدهایم که قرار است این کنسرت به شکل گسترده در کشورهای اروپایی اجرا شود.
بله، همینطور است. آن برنامه با حضور اعضای ارکسترسمفونی تهران و همراهی گروه کر کودکان برگزار و اتفاقا از استقبال خوبی برگزار شد. در تازهترین اقدام موسسه در عرصه موسیقی کار بزرگی در حال انجام است و آن برگزاری سمفونی «صلح و امید» در کشورهای فرانسه، بلژک، هلند، سوئیس و اتریش است. نکته قابل توجه در این خصوص اجرای این سمفونی در بهترین سالنهای این کشورهاست.
آقای دکتر، میخواهم در این مجال به صحبت درباره تئاتر بپردازیم. اشاره کردید میخواهید جشنوارههای مختلف هنری از جمله جشنواره تئاتر اکو را از سال آتی برگزار کنید اما گویا در جشنواره تئاتر فجر امسال کشورهای عضو اکو هم شرکت دارند.
بله، خب ما با دوستانمان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تفاهم کردیم در کنار هرکدام از جشنوارهها تئاتر، سینما، موسیقی و تجسمی بخشی هم به نام بخش اکو حضور داشته باشد. شروع این تفاهم از امسال و نخستین حرکت در تئاتر است ما با کشورهای عضو تماس گرفتیم و جلساتی با نمایندگانشان برگزار کردیم و ماحصل آن اگر چه دیر هنگام بود اما حضور پنج کشور، از 10 کشور اکو در بخش موردنظر که شامل ترکیه، آذربایجان، قزاقستان، تاجیکستان و ایران است را در جشنواره شاهد خواهیم بود. در این جشنواره ترکیه با نمایش «گیل گمش»، تاجیکستان با «روز درازتر از عصر»، قزاقستان با «قره گز» و کشور آذربایجان با نمایش «مشتی عباد» حضور خواهند داشت.
کشور ما با مجموعه کشورهای عضو اکو اشتراکات فرهنگی زیادی دارد. اینکه کشورهای عضو اکو مهمان ویژه این جشنواره هستند را چگونه ارزیابی میکنید؟
من حضور گروههای هنری کشورهای منطقه خصوصا کشورهای عضو اکو را به دلیل اشتراکات فرهنگی بالایشان بسیار مفید میدانم. در واقع این حضور تلاشی است در راستای تعامل و همکاریهای منسجم فرهنگی و هنری که امید دارم حتی به انجام تولیدات فرهنگی و هنری مشترک بینجامد.
در خصوص جشنواره فیلم فجر و حضور کشورهای عضو اکو در این بخش چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در این بخش16فیلم به نمایش در میآید. این آثار از کشورهای مختلف عضو اکو هستند که عبارتند از جواد خان از آذربایجان، رویاهای از دست رفته از ترکیه و ایران، رویاهای یک مگس از ترکیه، بدرود گلساری از قزاقستان، پرواز مرغابیها از ایران، صبح به خیر خورشید از قرقیزستان، میخوام زندگی کنم از قزقیزستان، آخرین فصل از ترکیه، ژنرالهای کوچک از افغانستان، مصطفی شوکای از قزاقستان، ترانه کوچک من از ایران، رنج از ترکیه، نیمروز راستین از تاجیکستان، آشوب از قزاقستان، ساعت چنده از ترکیه، تسبیح اشتباهی از کشور ترکیه.
آقای ایوبی،بهرغم اینکه دستگاههای دیگری هم برای فعالیت شما وجود داشت و در آنها هم میتوانستید کارهای فرهنگی دلخواهتان را انجام دهید، چرا این موسسه را برای فعالیت انتخاب کردید؟
من این موسسه را ظرفیتی خاموش میدانم. روحیه بنده با کارهای یکنواخت همنوایی ندارد و ایجاد تحول در مجموعههایی که بودهام به این مهم توجه داشتهام. امیدوارم که موسسه فرهنگی اکو به جایی برسد که اگر کسی حتی پست وزارت را به این موسسه ترجیج داد بپرسید چرا؟! گمانم این اتفاق بیفتد.