به میزبانی و همت مؤسسه فرهنگی اکو، نشست مجازی - بینالمللی «عطار در افق شعر و ادب اکو» در تاریخ دوشنبه 30 فروردین 1400، با حضور پژوهشگران و اساتید دانشگاهی برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه فرهنگی اکو، آقای سرور بختی، رئیس این نهاد بینالمللی، طی سخنانی در آغاز این نشست، ضمن خوشامدگویی به سخنرانان و مخاطبان بیان داشت: عطار در فضای عالمی معنوی شعر سروده است که این فضا متعلق به سنت عرفان است و این سنت، حکمت و عالم خاص خود را دارد. ورود به عالم معنوی عارفی چون عطار، بدون درک این حکمت و دانایی دشوار است. ازآنجاکه جهان اندیشه و عرفان عطار، جهانی معنوی و دارای روح است، باید بوی معنویت عطار به مشام جانمان خورده باشد تا آن را بشناسیم و محرم سخنان نغز او شویم.
آقای بختی در ادامه تأکید کرد: امروزه ضرورت توجه به آموزه‌‌های عطار و دیگر بزرگان فرهنگ و ادب، بیش از گذشته احساس میشود و لازم است آموزه‌‌های عرفانی فرهنگ و ادبیات، تبیین و مورد استفاده قرار گیرد.
آقای دکتر اصغر دادبه، استاد دانشگاه و چهره ماندگار ادبیات عرفانی، در ادامه این نشست به تبیین نظریه «وحدت وجود در نگاه عطار» پرداخت. ایشان بابیان اینکه چنین پنداشته‌اند که پدر وحدت وجود ابن عربی است، تصریح کرد: «وحدت وجود» یک بحث هستی‌شناسانه و جهان‌شناسانه است و منابع اولیه آن در خراسان وجود داشته و عطار با زبان شاعرانه، دقیق و به‌سادگی، پیش از ابن عربی به این موضوع پرداخته است.
دکتر دادبه افزود: منطق‌الطیر یک دوره کامل فلسفه است که گذشته از ارزش‌های ویژه ادبی، موضوعات روششناسی، جهانشناسی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی از منظر عرفانی در آن مطرح است.
آقای دکتر شریف‌‌مراد اسرافیل‌‌نیا، استاد دانشگاه ملی تاجیکستان، با قدردانی از ابتکار عمل آقای سرور بختی، به بیان تأثیرپذیری درویش ناصر بخارایی، شاعر نامور سده هشتم هجری از عطار نیشابوری پرداخت. وی بابیان اینکه عطار از بزرگ‌ترین شاعران عارفی است که بر شاعران پس از خود تأثیر گذاشته، اذعان نمود: عطار نیشابوری و ناصر بخارایی نمایندگان مکتب عرفان عاشقانه خراسان هستند و ناصر نیز مانند عطار، از هر دو جنبه عرفان نظری و عملی بهره برده است.
دکتر اسرافیل‌‌نیا در ادامه افزود: عرفان ناصر همان عرفان عاشقانه خراسان است. ناصر در مسائل طریقت کاملاً پیرو عطار است و پیام اساسی عرفان او عشق می‌باشد. تأثیرپذیری ناصر بخارایی از شعر عطار، هم ازنظر ساختاری و هم محتوایی مشاهده میشود. البته تأثیر در این خصوص ساختاری کمتر و محتوایی بیشتر است.
خانم دکتر سیده شکوفه اکبرزاده، نویسنده و پژوهشگر ادبی، طی سخنانی با اشاره به اینکه همه فارسی‌زبانان دنیا و ایران بزرگ فرهنگی، میراثدار آثار عطار هستند، بیان داشت: مردم افغانستان علاقه‌مند عرفان و تصوف هستند و آثار عطار نیشابوری، به‌صورت چاپی و خطی در جایجای این سرزمین قابل‌دسترسی است.
دکتر اکبرزاده در ادامه به تبیین انواع نسخ خطی موجود از آثار عطار در افغانستان پرداخت و اذعان داشت که در آرشیو ملی افغانستان بیش از چهل نسخه از آثار او موجود است. ایشان ضمن معرفی کتاب «تصوف در افغانستان معاصر»، به پیشینه عرفان‌پژوهی و کارنامه عرفان‌پژوهان و سوابق طریقت‌های عرفانی در افغانستان پرداخت و ابراز امیدواری کرد که نسخ خطی در افغانستان به‌صورت علمی فهرست‌نویسی شود تا در دسترس پژوهشگران قرار گیرد و همچنین با گسترش همایش‌های فرهنگی و ادبی مشترک ازاین‌دست، هرچه بیشتر گنجینه‌های علمی منطقه معرفی شود و بر دوستی ملتها بیفزاید.
خانم دکتر فاطمه فیاض، استاد دانشگاه لاهور پاکستان سخنران دیگر این وبینار نیز بابیان اینکه آثار گهربار عطار از یکسو صوفیان و دانشمندان اکابر شبهقاره را دلباخته خود ساخته و ازسوی دیگر، سروده‌هایش تا قرن‌ها مورد توجه مدارس دینی این منطقه قرار گرفته و الهام‌بخش مردم عامه در این منطقه بوده است، افزود: نگاه اجمالی به فهرست نسخه‌های خطی موجود در شبهقاره نشان می‌دهد که پندنامه، تذکرةالاولیا و منطق‌الطیر نسبت به سایر آثار وی از مقبولیت بیشتری برخوردار بوده و قدمت بعضی دست‌نوشته‌های آثار مزبور در این منطقه حتی به قرن هشتم می‌رسد که فقط یک قرن بعد از روزگار سراینده بوده است.
دکتر فیاض در ادامه موضوعات عقیدت‌آمیز عطار در مجالس صوفیه، تفأل از آثار وی و همچنین قرائت آثار عطار برای گشایش احوال سالکان را مورد تبیین قرار داد.