گزارش کامل از شبی که چراغ تالار شمس روشن شد

حجت‌اله ایوبی:

تالار شمس فرصتی کوچک اما زیبا  و مغتنم برای برگشت به ریشه‌هاست

رییس مؤسسه فرهنگی اکو -  در این همایش با قدردانی از حضور اهالی فرهنگٰ ادب و هنر ایران در این همایش گفت: امروز دور هم جمع شده‌ایم تا هم سالن را افتتاح کنیم و هم از همه کسانی که در راه فرهنگ زحمت کشیده‌اند، تقدیر کنیم. فرهنگ و هنر، تاریخ و تمدن، شعر و ادب، هنرهای تجسمی و موسیقی، سینما و سخنان ما شرقی‌ها و بویژه ما فارسی‌زبانان برای دنیا شنیدنی است.

به گزارش موسسه فرهنگی اکو، حجت‌اله ایوبی گفت: همان‌طور که یکی از بزرگان غربی می‌گفت، خورشید از شرق طلوع می‌کند. حرف شنیدنی و گرمابخش ما برای جهانیان فرهنگ و هنر است. تالار شمس فرصتی کوچک اما زیبا برای دور هم جمع شدن بزرگان فراهم کرده و بزرگان تاریخ و هنر این سرزمین را در خود جای داده و فرصتی مغتنم برای برگشت به ریشه‌ها و رها کردن سرشاخه‌هاست.

 او سپس از زحمات دکتر انوشه و تلاش چندین‌ساله‌شان در گردآوری واژگان ناب فارسی در قالب یک دایرة‌المعارف بزرگ که در زبان مردم افغانستان جاری بود، قدردانی کرد و افزود: شایسته بود از استاد چکناواریان تشکر کنیم که مدت‌هاست به سفارش ما در حال ساخت اپرای شمس و مولانا هستند. روزی که استاد چکناواریان شروع به ساخت این اپرا کردند، به تعبیر خودشان، زندگی‌شان دگرگون شد. ایشان شب و روز به ملاقات شمس و مولانا فکر می‌کنند و برای ما این ملاقات را با زبان موسیقی به تصویر کشیده‌اند. من یقین دارم این یک کار جهانی است.

ایوبی از سیف‌اله صمدیان هم قدردانی کرد و او را در یک کلام تصویر ایران خواند که و با همکاری آقایان حقیقی، فرهادی و درم‌بخش جشنواره بزرگ تجسمی نوروز را برگزار کردند و حالا کتابش چاپ شده است.

مدیر بنیاد شمس تبریزی و مولانا مژده داد که «مثنوی معنوی» با مقدمه دکتر موحد به زبان روسی چاپ شده و قرار بود امروز به دست ما برسد، اما به دلیل لغو پروازها این اتفاق نیفتاد.

رییس مؤسسه فرهنگی اکو متذکر شد: کسانی در این دنیای پرهیاهو آرام می‌نشینند و یک دهه تلاش می‌کنند تا ثمره‌اش به صورت یک کتاب منتشر شود. بر ماست که با زبان همه هنرها این ندای ملکوتی را به جهان خسته از مدرنیته، جنگ و ناامنی برسانیم.

خبرهایی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تلویزیون داشت

سیدمحمد حسینی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - در این همایش گفت: خداوند را شاکر هستیم که تالار شمس افتتاح شد و محفل و مرکزی برای برپایی برنامه‌های هنری، فرهنگی، شعر و ادب و پیوندی بین کشورهای منطقه بویژه کشورهای فارسی‌زبان شکل گرفت.

او از حجت‌اله ایوبی - رییس مؤسسه فرهنگی اکو -، مبارز راشدی - معاون وزیر فرهنگ و اطلاعات افغانستان -، آخوندزاده - معاون امور بین‌الملل وزارت امور خارجه -، لوریس چکناواریان - هنرمند آهنگساز و رهبر ارکستر -، محمدعلی موحد - استاد عرفان و ادب فارسی - و غلامحسین امیرخانی - هنرمند نامی خوشنویس - قدرشناسی کرد و ادامه داد: می‌توان کارهای بسیاری انجام داد. فرهنگ و هنر می‌تواند مرزهای جغرافیایی را درنوردد و پیوندی بین کشورهای منطقه و فارسی‌زبانان که یک فرهنگ مشترک داشته‌اند، ایجاد کند. شخصیت‌هایی همچون مولوی و رودکی فراتر از مرزها، ملیت‌ها و قومیت‌ها و شخصیت‌های جهانی هستند که همه از آن‌ها بهره می‌گیرند و انسان را به کمال و حقیقتی که طالب آن هستند، می‌رسانند.

 حسینی گفت: در مؤسسه فرهنگی اکو گام‌های بلندی برداشته شده و ان‌شاء‌الله برنامه‌های خوبی که برای کشورهای فارسی‌زبان تدارک دیده‌اند، با حضور وزیران فرهنگ کشورهای افغانستان و تاجیکستان با همکاری و هماهنگی بیش‌تر اجرا شود.

او تصریح کرد: کشورهای منطقه همکاری‌های خوبی با ما داشته‌اند. همین امروز وزیر فرهنگ روسیه در ایران به ما پیشنهاد داد که فیلم‌های ایرانی را در اختیارشان بگذاریم تا در تلویزیون روسیه پخش شوند و همین‌طور بعضی کارهای ایرانی را در قالب 100 فیلم برتر جهان در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان بگنجانند.

 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد: ما هم جلسه‌ای با مهندس ضرغامی (رییس سازمان صدا و سیما) داشتیم و ایشان متقابلا برای پخش کارهای آن‌ها از شبکه‌های متعدد تلویزیونی ایران اعلام آمادگی کردند. امیدواریم این همکاری‌ها روز به روز بیش‌تر شود و هنرمندان هم در این عرصه پیشگام هستند.

حسینی در پایان ابیاتی از شعرهای حافظ را برای حاضران خواند.

همه چیز از رونمایی اپرای شمس تبریزی و اجرای چکناواریان

لوریس چکناواریان در مراسم رونمایی از پارتیتور اپرای شمس تبریزی صمیمانه آرزو کرد اپرای شمس آخرین کار زندگی‌اش نباشد.

 لوریس چکناواریان برای من افتخار بزرگی است که در برنامه افتتاح این سالن حضور دارم. واقعا زحمت کشیده‌اید و سالن فوق‌العاده‌ای ساخته‌اید که برای اجرای ارکستر بی‌نظیر است به خصوص که اسم شمس تبریزی هم برازنده آن و فوق‌العاده است.

چکناواریان و گروه ارکستر مجلسی قطعاتی از موتزارت را اجرا کردند؛ آهنگساز نامی ایران دلیل انتخاب این آثار موتزارت را برای اجرا به این مقوله مرتبط دانست که موتزارت هم مولانای زمان خودش بود و شعر را به زبان موسیقی درمی‌آورد.

او که صمیمانه حرف می‌زند گفت:  من صحبت کردن بلد نیستم،‌ کارم این است که نت روی کاغذ می‌گذارم. همه ما ایرانی‌ها با مولانا، فردوسی و شاعران پرآوازه کشورمان بزرگ می‌شویم. من هم از بچگی عاشق مولانا بودم و می‌خواستم اپرایی در این‌باره بنویسم تا اینکه دکتر ایوبی سفارش دادند که من این اپرا را بنویسم. شاید این کار آخر من باشد امیدوارم که این طور نباشد و به هر حال تشکر می‌کنم.

چکناواریان توضیح داد: این اپرا در پنج صحنه است و 95 درصد آن بر اساس اشعار مولانا نوشته شده و باقی آن درباره مولوی و داستان‌هایی درباره‌ی زندگی اوست؛ داستان بسیار رمانتیک و زیبایی است. من مدت زیادی روی این اپرا کار کرده‌ام؛ رهبر ارکستر و آهنگساز شهیر ایران و جهان سپس پارتیتورها را به دکتر محمدعلی موحد و دکتر ایوبی تقدیم کرد.

در ادامه با حضور محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی محمدعلی موحد، غلامحسین امیرخانی و حجت‌الله ایوبی رییس موسسه فرهنگی اکو، از پارتیتور اپرای شمس تبریزی لوریس چکناواریان رونمایی شد.

او هنگام تقدیم کردن اپرای شمس تبریزی به محمدعلی موحد دست استاد را بوسید و گفت: امیدوارم این اپرا در طول زندگی من اجرا شود و شما هم باشید و این اپرا را به اتفاق اجرا کنیم.

چکناواریان همچنین اضافه کرد: سخت‌ترین و طولانی‌ترین رشته‌ی هنری در دنیا موسیقی است. باید از هفت سالگی شروع کنی به کار کردن تا در 24 سالگی بتوانی وارد ارکستر شوی و شاید در 40 سالگی به جایی برسی. الفبای موسیقی نت است و میلیاردها نت وجود دارد که امکان ندارد یاد بگیری، یاد گرفتنش بسیار دشوار است.

پس از اجرای آخرین قطعات کلاسیک لوریس چکناواریان با اشاره به گروهش به شوخی گفت: کاش من هم مثل اینها جوان بودم و می‌نشستم اجرا می‌کردم و یک نفر دیگر رهبر ارکستر بود.

او در پایان اظهار امیدواری کرد: ان‌شاءالله حمایت شود تا موسیقی‌ها، نمایش‌ها و هنرهای بزرگ در این تالار برگزار شود.

در ادامه با حضور سیدمحمد حسینی، محمدعلی موحد، غلامحسین امیرخانی، حجت‌الله ایوبی و لوریس چکناواریان از پارتیتور اپرای شمس تبریزی رونمایی شد.

او هنگام تقدیم کردن اپرای شمس تبریزی به محمدعلی موحد، دست او را بوسید و گفت: امیدوارم این اپرا در طول زندگی من اجرا شود و شما -استاد موحد- هم باشید و این اپرا را به اتفاق اجرا کنیم.

به گزارش خبرنگار اکو در تهران، پس از حرف‌های چکناواریان، حجت‌اله ایوبی عنوان کرد: درخواست من از استاد این بود که کاری انجام دهند که بهترین کار زندگی‌شان باشد. من کار را به دکتر حسینی تقدیم و از ایشان خواهش می‌کنم که کمک کنند این کار در شهرهای مختلف جهان اجرا شود.

 ایوبی سپس گفت: استاد امیرخانی همیشه به ما یاری می‌رسانند. امروز هم از ایشان تشکر می‌کنم که طی مدت کوتاهی ناباورانه نام این تالار را نوشتند.

رونمایی از کتاب جشن جهانی نوروز

سیف‌اله صمدیان: هنر با سیاست کاری پیش نمی‌رود

در بخش دیگری از این همایش با حضور سیف‌اله صمدیان، محمد سریر و پری صابری از کتاب «جشن جهانی نوروز» رونمایی شد. این کتاب در برگیرنده آثار منتخب و برنده جایزه نخستین جشنواره هنرهای تجسمی اکو ( رسه رشته عکس، کاریکاتور و گرافیک به زبان انگلیسی) است.

سیف‌الله صمدیان با بیان اینکه 30 هزار اثر در سه رشته عکس، کاریکاتور و گرافیک از سراسر جهان ارسال شده بود، گفت: آثار برگزیده در قالب کتابی ارائه شده است.

به تعبیر این هنرمند عکاس و فیلم‌ساز اضافه کرد: به تعبیر او، هنر تنها پدیده جهان است که هیچ مرزی ندارد. فرهنگ و هنر تنها پدیده‌ای است که به دور از شرارت‌های سیاسی است و  با سیاست کاری پیش نمی‌رود.

او اضافه کرد: ما فکر کردیم که جشنواره‌ای در کشورهای همجوار و توسط اکو برگزار کنیم که با همت آقایان حقیقی، درم‌بخش و فرهادی این کار انجام شد و مؤسسه اکو نیز طبق قولش جوایز این جشنواره را به دلار پرداخت کرد. نه اینکه چون جوایز پرداخت شده مهم باشد؛ بلکه مهم، عمل کرده به وعده‌ای است که این روزها کمتر دیده شده عملی شود.

 صمدیان تاکید کرد تأثیر این اتفاق - برگزاری جشن جهانی نوروز-  بسیار شگرف بود و فکر نمی‌کردیم جشنواره با چنین وسعتی برگزار شود. در حال حاضر مجموعه اکو صاحب آرشیو غنی و پرباری از تصاویر نوروز است که سرمایه‌ای جدی محسوب می‌شود.

او در ادامه به اعلام دکتر حجت‌اله ایوبی در مراسم معرفی برگزیدگان جایزه جهانی نوورز اشاره کرد که در دومین دور با موضوع خانواده برگزار خواهد و این موضوع را فرصتی دانست که مراسم‌ کشورهای مختلف منطقه در این زمینه تصویری و ماندگار شود و می‌تواند به این ترتیب چهره‌ها، محل سکونت، ارزش‌های زندگی و مراسم هر کشوری باید محفوظ شود و در اکو ثبت شود.

در ادامه این برنامه کلیپی از جشنواره جهانی نوروز پخش شد.

مبارز راشدی:

باید تلاش‌ کنیم چهره دین به عنوان ستون فرهنگی منطقه از خشونت‌ها بزداییم

در ادامه همایش فرهنگی هنری فارسی زبانان، مبارز راشدی - معاون وزیر فرهنگ و اطلاعات افغانستان - با تشکر از ایوبی به خاطر تقویت و معرفی زبان فارسی در سه کشور فارسی‌زبان گفت: افتتاح تالار شمس جای بسیار خوشحالی است. بالاترین اشتراک بین همه انسان‌ها فرهنگ است و این اشتراک در برخی از مناطق شبیه‌تر می‌شود.

راشدی افزود: اشتراک اعتقادهای یک ملت بسیار بالاست و ما می‌توانیم با فرهنگ در جهت نزدیک کردن خانواده بزرگ بشری گام برداریم. باید در مسیر حقیقی گام برداشت؛ مسیری که نقطه هدف خالق است و همه مخلوقات باید به آن‌سو حرکت کنند و همان موضوعی که در قرآن هم آمده که همه از خدا به سوی خدا در حرکت‌ایم.

او گفت: در فلسفه نیز ملاصدرا بحث حرکت جوهری را دارد. تفاوت‌ها با به رسمیت ‌شناخته شدن و نه با سرکوب در جهت وحدت در حرکت هستند. فرهنگ می‌تواند ما را به زیبایی به این سمت سوق دهد.

 راشدی اظهار کرد: مولانا، سنایی، سعدی و حافظ همه به این موضوع پی برده بودند که هر چه زمان بگذرد، انسان‌ها بیش‌تر به حقیقت این مسیر پی می‌برند و درمی‌یابند که این تنها راه است.

معاون وزیر فرهنگ و اطلاعات افغانستان اضافه کرد: از نقاط قدرت پارسی‌زبانان نشستن سر خوان مولاناست که پس از گذشت بیش از 800 سال، رهروان عشق مولانا هر روز بیش‌تر می‌شوند و حتا غیرفارسی‌زبانان در این راه بر ما سبقت می‌گیرند.

راشدی گفت: شش دفتر مثنوی می‌تواند بسیاری از گرفتاری‌های تمدن بشری را برطرف کند. ما سرمایه‌های بزرگی داریم و یکی از آن‌ها مولاناست که باید در تمام زمینه‌ها از جمله فهم فرهنگ و باور دینی از او استفاده کنیم.

او عنوان کرد: امروز مولانا بر همه گرایش‌ها و نسل‌ها زبانی برای فهمیدن و حقیقتی برای پذیرفتن ارائه کرده است. ما باید به مثنوی، کلیات شمس و حافظ مراجعه کنیم تا دامن خشونت، تحجر و تعصب و ترور برچیده شود.

 معاون وزیر فرهنگ و اطلاعات افغانستان ادامه داد: باید تلاش‌هایی برای مطرح کردن دین به عنوان ستون فرهنگی منطقه صورت گیرد تا چهره دین را از خشونت‌ها بزدایند. نسل‌ها باید جسارت داشته باشند تا مسیرها را از انحراف برهانند و مشکلاتی را که بر اثر برخی کج‌روی‌ها ایجاد شده، برطرف کنند. امروز سرزمین مولانا دچار مشکلات عجیبی است.

 او گفت: امیدوارم عشق و چیزی که مولانا از آن سخن می‌گوید، به ما در عبور از مشکلات کمک کند. من از جانب فرهنگیان افغانستان قول می‌دهم که همکار خوبی برای نزدیک شدن دل‌ها باشیم.

رونمایی از کتاب «فارسی ناشنیده»

 پس از سخنان مبارز راشدی، از کتاب «فارسی ناشنیده» نوشته حسن انوشه که حاصل 18 سال کوشش و تلاش است رونمایی شد.

این کتاب را مؤسسه فرهنگی اکو در هزار صفحه که فرهنگ واژه‌ها و اصلاحات فارسی و فارسی شده کاربردی در افغانستان را شامل می‌شود، منتشر کرده است.

حسن انوشه:

فارسی ناشنیده فتح بابی در کشورهای فارسی‌زبان

حسن انوشه نویسنده کتاب «فارسی ناشنیده» با بیان اینکه سابقه تألیف این کتاب از چندین سال پیش است، خاطر نشان کرد: وقتی کتاب‌های را مطالعه می‌کردیم می‌دیدیم که برخی از اصطلاحات در واژگان افغانستان هست اما در ایران استفاده نمی‌شود. این کلمات را یادداشت کردیم که حدود 100 هزار نسخه شد و برخی از واژه‌ها تا 30 بار تکرار شده است.

حسن انوشه گفت: سابقه تدوین «فارسی ناشنیده» به چندین سال قبل برمی‌گردد؛ زمانی که جلد افغانستان «دانشنامه ادب فارسی» را می‌نوشتیم، متوجه واژگانی شدیم که در ایران استفاده نمی‌شود. سپس با حمایت دکتر ایوبی، کتاب «فارسی ناشنیده» را به ثمر رساندیم.

 او افزود: در این کتاب چند مسأله را اصل قرار داده‌ایم؛ یکی واژگانی که در قدیم در دیوان‌های شاعران بوده‌اند، اما امروز فراموش شده‌اند. دیگر واژگانی که از فارسی بومی وارد متون ادبی افغانستان شده‌اند و در نهایت واژگانی که از زبان‌های دیگر آمده‌اند.

 انوشه اظهار کرد: در مقدمه نوشته‌ام که به عنوان نمونه در کشور پرتغال یک فرهنگ نوشته می شود و همه کشورهای اروپایی از آن استفاده می‌کنند. اما ما سه کشور فارسی‌زبان هستیم که حتا یک فرهنگ مشترک نداریم. امیدوارم این کتاب فتح بابی در این زمینه و در سه کشور فارسی‌زبان قابل استفاده باشد.

قول  وزارت خارجه برای کمک‌های همه جانبه برای  ترویج زبان و فرهنگ فارسی

محمد مهدی آخوند‌زاده معاون امور بین‌الملل وزارت خارجه هم گفت: زبان فارسی زبان اصیل، کهن، عشق و دوستی است. زبان شجاعت است و امیدوارم از این فراتر برود. البته مجموعه ترک‌زبان‌های اکو هم مورد احترام ما هستند تا بتوانند مکملی برای این مجموعه باشند. قول می‌دهیم وزارت خارجه همه کمک‌ها را برای ترویج زبان و فرهنگ فارسی انجام دهد.

رونمایی از «دیوان رودکی»

نظام‌اف: همایش فرهنگی هنری فارسی‌زبان آغاز مکالمه فرهنگی است

در ادامه این همایش، نظام‌اف - رییس دانشگاه هنرهای زیبای تاجیکستان - در سخنانی ابراز کرد: برگزاری همایش فرهنگی - هنری کشورهای فارسی‌زبان اقدام بزرگی است و امروز می‌توان گفت این اقدام بزرگ نه تنها برای آن است که صدها سال زبان فارسی و فرهنگ ما دارای نقشی بزرگ بود و فرهنگ می‌تواند به سلامت وضع بشر کمک کند، بلکه برای این است که فرهنگ اجداد ما صدها سال ورد زبان شخصیت‌های بزرگ بود و آن را گرامی می‌داشتند و در برابر ارزش‌های فرهنگی اجداد ما سر تعظیم فرو می‌آوردند.

نظام‌اف عنوان کرد: امروز جریان‌های سیاسی می‌کوشند سد راه فرهنگ بزرگ ما شوند. ما باید رسالت فرهنگی خود را بار دیگر حس کنیم. به همین سبب برگزاری همایش فرهنگی هنری فارسی‌زبان آغاز این مکالمه فرهنگی است و من اطمینان دارم چشم جهان بار دیگر به سوی ملت، ‌فرهنگ و مذهب‌مان از نو باز خواهد شد.

او سپس با تشکر از کمک‌های ایوبی به دانشگاه‌ هنرهای زیبای تاجیکستان اظهار کرد: نتیجه این کمک‌ها، آگاهی دانشجویان و جوانان ما از پدیده‌های فرهنگی کشورهای همسایه بوده است.

 نظام‌اف گفت: در موسیقی کلاسیک تاجیک که شش مقام است، نام مقام اول «راست» است.

اعطای دکترای افتخاری دانشگاه هنرهای زیبای تاجیکستان به حجت‌اله ایوبی

رونمایی از فرشی با تمثال اقبال

در این بخش نظام‌اف سخنان خود را قطع کرد و از کتاب « موسیقی تاجیک» رونمایی و فرشی را که مزین به تصویری از اقبال لاهوری بود، به مؤسسه اکو هدیه کرد.

رییس دانشگاه هنرهای زیبای تاجیکستان همچنین به حجت‌اله ایوبی دکترای افتخاری این دانشگاه را اعطا کرد.

 ایوبی پس از دریافت این دکترای افتخاری گفت: دکترای تاجیکستان برای من فخر بزرگی است و از دکترای کشورهای اروپایی بسیار ارزشمندتر است.

 او در ادامه با اشاره به دیوان رودکی گفت: این کتاب توسط اکو و زیر نظر دکتر انوشه با همکاری جمعی از استادان تهیه شده است.

 بعد از آن از کتاب «دیوان رودکی» رونمایی شد.