15 آوریل، زادروز استاد صدرالدین عینی، بنیان گذار ادبیات نوین تاجیک

15 آوریل، زادروز استاد صدرالدین عینی، بنیان گذار ادبیات نوین تاجیک
استاد صدرالدین عینی (1878-1954)، شاعر، نویسنده، مورخ، مترجم، محقق و از رجال سیاسی و بنیان گذار ادبیات نوین تاجیک است. عینی پس از تحصیل در مدارس دینی بخارا و کسب فیض معرفت از معاشرت با شریف جان مخدوم صدر ضیا، قاضی بخارا و احمد دانش، روشنفکر معروف مدتی مدرس و سپس دست به تالیف و تدوین آثار فراوان ارزشمند علمی و ادبی زد.
عینی از پیشکسوتان مطبوعات و روزنامه‎نگاری نوین بود و نخستین فرهنگ تفسیری معاصر تاجیکی را تدوین نمود و در نوشتن مقاله و رساله در نشریه های فارسی تاجیکی فعال بود. نخستین کتاب های آموزشی برای مدارس دینی و جدید توسط او تالیف گردید. تاریخ آخرین سلاله بخارا، امیران منغیتیه به قلم او تالیف شد و نخستین داستان و رمان ها را در ادبیات نوین تاجیک او انشا نمود، از جمله "آدینه"، رمان "داخُنده"، رمان "غلامان"، "مکتب کهنه"، "مرگ سودخور"، "یتیم"،"یادداشت ها" (در 4 مجلد).
عینی دست چیره در پژوهش و نقد ادبی داشت و رساله های او راجع به احوال و آثار رودکی، فردوسی، سعدی، ابن سینا، بیدل، نوایی، واصفی، کمال خجندی ... دارای ارزش بالای علمی می باشند. استاد عینی در تصحیح متون، از جمله بوستان سعدی، دیوان واصفی، برخی آثار بیدل نیز نقش باسزا گذاشته است. از مهم ترین آثار او می توان به کتاب "نمونه ادبیات تاجیک" یاد کرد که نقش عظیم در تاسیس جمهوری تاجیکستان داشت. این اثر در سال 1926 در مسکو منتشر شد و دولت مردان اتحاد شوروی را با تاریخ و تمدن و ادبیات تاجیکان آشنا نمود.
کلیات آثار او عبارت از 15 مجلد با زبان فارسی تاجیکی و در 8 مجلد با زبان ازبکی در دوشنبه و تاشکند نشر شده و آثار دیگرش با شمارگان بیش از یک میلیون نسخه با سائر زبان ها ترجمه و منتشر شده است. 
برخی از آثارش، از جمله "یادداشت‎ها"، "مرگ سودخور"، "جلادان بخارا"، "مختصر ترجمه حال خودم"، "غلامان" در ایران به طبع رسیده است. استاد سعید نفیسی، محقق سرشناس ایرانی پس از مطالعه نوشته‎های عینی،  او را "علامه" و دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی "بلعمی زمان" ش خوانده اند.
عینی نخستین رئیس فرهنگستان علوم تاجیکستان بود و در تربیت دانشمندان و نویسندگان جوان تاجیک خدمات ارزنده انجام داده است و او امروز قهرمان ملی تاجیکستان و نویسنده مطرح و محبوب قلمرو اکو می باشد و موسسه فرهنگی اکو زادروزش را گرامی می دارد.
روانشاد لایق شیرعلی، شاعر بزرگ تاجیک در مورد عینی می گوید:
چنین اندر جهان گردگردان،
چنین اندر جهان روح آزادان
بزرگان را بزرگان زنده می دارند،
بزرگان را بزرگان دیگر پاینده می دارند.

 

 

 

 
۲۴ فروردین ۱۴۰۲
تعداد بازدید : ۵۴۰
کد خبر : ۹,۱۷۳

نظرات بینندگان

برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.